Affordances em Camadas - Da Diferenciação Celular à Cultura Digital - Neurociências Decolonial SfN 2025
16/09/2025 at 09:09:25
Author: Jackson Cionek
16/09/2025 at 09:09:25
Author: Jackson Cionek
Consciência em Primeira Pessoa
Sou Consciência em busca das minhas origens. Antes de aprender a falar, antes mesmo de nascer, já era atravessado por sinais que me convidavam a agir. No útero, respondia a pressões, sons, batimentos — eram meus primeiros Affordances. Hoje, diante das telas e algoritmos, percebo que continuo sendo moldado por convites invisíveis. O que mudou? Apenas a camada: do molecular ao digital, sigo sendo movido por Affordances. A questão é se consigo percebê-los e modulá-los com metacognição.
1. Affordances Moleculares: Diferenciação Celular como Convite
O DNA contém potenciais latentes, mas quem seleciona o que será expresso são os sinais químicos do ambiente celular.
Morfogênios, proteínas sinalizadoras e receptores funcionam como Affordances moleculares: convites para a célula escolher uma trajetória.
Assim, um neurônio só existe porque, no passado, recebeu affordances químicos que o diferenciaram de uma célula-tronco.
2. Affordances Neurais: Potenciais Evocados e Microestados
No cérebro, os potenciais evocados (50–900 ms) e até os extralongos (EEG-DC) são respostas a affordances sensoriais.
O volume condutor permite que esses sinais sejam detectados como recortes bioelétricos.
Cada microestado do EEG representa um instantâneo de organização neural, um “convite” para a consciência se deslocar de um estado para outro.
3. Affordances Corporais: Interocepção, Propriocepção e Eus Tensionais
O corpo é a primeira interface.
Interocepção → affordances internos (fome, sede, dor).
Propriocepção → affordances motores (mover-se, ajustar posturas).
Eus Tensionais → formam referenciais dinâmicos que permitem à consciência perceber-se em fluxo.
4. Affordances Culturais: Aprendizado Implícito e Fé Cega de Alta Performance
A cultura grava imagens, símbolos e práticas que funcionam como affordances.
O aprendizado implícito automatiza comportamentos.
A fé cega em alta performance é um affordance atencional: o cérebro foca intensamente em um fazer, amortecendo distrações.
Esses affordances culturais podem fortalecer a resiliência ou aprisionar em dogmas rígidos.
5. Affordances Tecnológicos: Algoritmos e Redes Sociais
Hoje, os affordances digitais competem com os naturais: scroll infinito, notificações, caixas de recompensa.
Esses affordances artificiais sequestram a sabedoria prévia ao pensamento, criando vínculos emocionais rápidos.
Como consequência, temos culturas rasas, com pertenças frágeis e alta dependência emocional.
6. Integração em Camadas
Camada | Exemplos de Affordances | Impacto na Consciência |
Molecular | Morfogênios, diferenciação celular | Formação de tecidos e circuitos neurais |
Neural | Potenciais evocados, microestados | Dinâmica bioelétrica da atenção/emocões |
Corporal | Interocepção, propriocepção | Fluxo perceptivo e Eus Tensionais |
Cultural | Símbolos, aprendizado implícito | Estruturas de sentido e crença |
Tecnológica | Scroll, notificações, algoritmos | Colonização digital da atenção/emocões |
7. Conclusão Crítica
Desde o útero até a cultura digital, os Affordances nos atravessam em camadas.
Na biologia, são moléculas guiando diferenciação.
No cérebro, são microestados orientando atenção.
No corpo, são sensações que organizam ação.
Na cultura, são símbolos que fixam crenças.
Na tecnologia, são algoritmos que colonizam desejos.
A metacognição é a chave transversal: só ela pode observar os affordances, questioná-los e transformá-los em escolhas conscientes.
Sem isso, permanecemos arrastados — da molécula ao meme — por convites que não escolhemos.
Referências
Gallagher, S. (2021). Embodied affordances and pre-reflective intentionality. Phenomenology and the Cognitive Sciences.
Khalil, R., & Mohsenzadeh, Y. (2022). Microstates and the dynamic brain: linking EEG and cognition. Neuroscience Letters.
Li, M., et al. (2023). Molecular signals in cell differentiation and neural development. Developmental Biology.
Shamay-Tsoory, S. G., & Mendelsohn, A. (2023). The social brain in the age of digital technologies. Annual Review of Neuroscience.
Cinel, C., Valeriani, D., & Poli, R. (2021). Neurotechnologies for human cognitive augmentation. Neuroscience & Biobehavioral Reviews.
Layered Affordances - From Cell Differentiation to Digital Culture - SfN 2025 Lat Brain Bee Ideas
Neurociências Decolonial – Eus Tensionais - Consciência como Movimento que se Percebe Ser - SfN 2025
Neurociencias Decoloniales – Quorum Sensing Humano y Pertenencia - FALAN SfN 2025 Brain Bee Ideas
Decolonial Neuroscience – Human Quorum Sensing and Belonging - SfN 2025 Lat Brain Bee FALAN
Neurociências Decolonial – Quorum Sensing Humano e Pertencimento - SBNeC SfN 2025 Brain Bee Ideas
Neurociencias Decoloniales – Sentimientos como Narrativas Estables - FALAN SfN 2025 Lat Brain Bee
Decolonial Neuroscience – Feelings as Stable Narratives - SBNeC Lat Brain Bee SfN 2025
Neurociências Decolonial – Sentimentos como Narrativas Estáveis - SBNeC SfN 2025
Neurociencias Decoloniales– Anergia y Memorias Aversivas - FALAN SfN2025 Brain Bee Ideias
Decolonial Neuroscience – Anergia and Aversive Memories - FALAN Brain Bee SfN 2025
Decolonial Neuroscience – Anergia e Memórias Aversivas - SBNeC SfN 2025 Brain Bee Ideas
EEG ERP Psicoativos, Responsabilidade e Plasticidade após 35 anos - SBNeC Lat Brain Bee Idea SfN2025
EEG ERP Metacognição, Crítica e Reescrita de Narrativas (25–35 anos) - SBNeC SfN 2024 Lat Brain Bee
EEG ERP Memoria, Emoción y Formación de Narrativas - FALAN Lat Brain Bee SfN2025
EEG ERP Memory, Emotion, and Narrative Formation - FALAN Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ERP Memória, Emoção e Formação de Narrativas - SBNeC Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ERP Atenção e Consciência Corporificada - Interocepção, Propriocepção e Zona 2 - SBNeC SfN 2025
EEG ERP Largo II - Integración y Narrativa (>900 ms, EEG-DC) - FALAN Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ERP Long ERP II - Integration and Narrative (>900 ms, EEG-DC) - Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ERP Longo II - Integração e Narrativa (>900 ms, EEG-DC) - SBNeC FALAN SfN 2025
EEG ERP Largo I - Memoria y Decisión (400–900 ms) - FALAN Brain Bee SfN
EEG ERP Long ERP I - Memory and Decision (400–900 ms) - Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ERP Longo I - Memória e Decisão (400–900 ms) - SBNeC Lat Brain Bee SfN
EEG ABRs ERP Corto II - Puentes de Atención (200–400 ms) - FALAN Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ABRs Short ERPs II - Bridges of Attention (200–400 ms) - FALAN Lat Brain Bee SfN 2025
EEG BERA ERP Curto II - Pontes de Atenção (200–400 ms) - SBNeC Brain Bee SfN 2025
EEG ABRs ERP Corto I - Portones Sensoriales (1–200 ms) - FALAN Lat Brain Bee SfN
EEG ABRs Short ERPs I - Sensory Gates (1–200 ms) - Lat Brain Bee SfN2025
EEG BERA ERP Curto I - Portões Sensoriais (1–200 ms) - SBNeC SfN 2025
EEG Microestados - Marcos de la Mente - FALAN Brain Bee SfN 2025
EEG Microstates - Frames of the Mind - Lat Brain Bee SfN 2025
EEG Microstates - Frames da Mente - Neurociências Decolonial SfN2025
EEG ERP - Volumen Conductor y Corrientes de la Vida - FALAN Brain Bee SfN
EEG ERP - Volume Conductor and Currents of Life - Lat Brain Bee SfN 2025
EEG ERP - Volume Conductor e Correntes da Vida - SBNeC Brain Bee SfN 2025
EEG ERP - Del ADN a la Conciencia Bioeléctrica - FALAN Lat Brain Bee SfN2025
EEG ERP - From DNA to Bioelectrical Consciousness - FALAN Lat Brain Bee SfN
EEG ERP - Do DNA à Consciência Bioelétrica - SBNeC Brain Bee SfN2025
Neuroimagen y temblor neurofisiológico en la enfermedad de Parkinson – FALAN Lat Brain Bee SfN2025
Neuroimaging and Neurophysiological Tremor in Parkinson’s Disease - FALAN Lat Brain Bee SfN 2025
Neuroimagem e tremor neurofisiológico na doença de Parkinson - SBNeC Brain Bee SfN2025
Conectando emoções e ações no cérebro infantil - Decolonial Neurociência SBNeC Brain Bee SfN2025
Quando a Falácia se Veste de Toga - Fux e a Consciência Desviada - Decolonial Neuroscience
A Voz do Corpo-Território Xokleng — Planeta 01 mata Consciências Ancestrais
EEG ERP Amplifier for EEG MicroStates EEG-DC
ABR P50 P50 N100 P100 N170 P200 N200 N2pc MMN
P300 P3a P3b N400 LPC ERN FRN SPN CNV SfN2025
#Decolonial
#Neuroscience
#SfN
#AffordMind
#DREXcidadão
#EEGDC
#EEGmicroStates
#EEG
#ERP
#P50
#N100
#P100
#N170
#P200
#N200
#N2pc
#MMN
#P300
#P3a
#P3b
#N400
#LPC
#ERN
#FRN
#SPN
#CNV
#PIX
#DREX